Thuật ngữ sơ đồ tư duy hẳn không còn xa lạ với mọi người trong học tập và làm việc. Nó là một công cụ để phân tích và tổ chức các vấn đề một cách logic và khoa học. Nếu bạn đang tìm kiếm 1 phương pháp giúp gia tăng khả năng ghi nhớ và tư duy logic hiệu quả thì sơ đồ tư duy chính là giải pháp cho bạn. Vậy sơ đồ tư duy là gì? Lợi ích của công cụ này và hướng dẫn vẽ sơ đồ tư duy đơn giản? Chúng ta sẽ cùng NextX khám phá trong bài viết dưới đây.
Sơ đồ tư duy là gì? Các thành phần trong sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy là công cụ tư duy trực quan giúp phân tích và đưa ra những ý tưởng, trình bày vấn đề một cách logic và khoa học.
Nó giúp cải thiện khả năng ghi chú bằng cách sử dụng sơ đồ để mô tả vấn đề. Từ cái nhìn tổng thể, xâu chuỗi các vấn đề và liên kết các đối tượng thành một bức tranh. Từ đó giúp người xem ghi nhớ thông tin một cách dễ dàng và nhanh chóng.
Ở Việt Nam, sơ đồ tư duy được hầu hết mọi người biết đến nhưng chủ yếu được sử dụng trong học tập và chưa được nghiên cứu, hệ thống hóa bài bản.
Ngoài ra còn có phần mềm quản lý dự án và khi sử dụng phần mềm vẽ sơ đồ tư duy cũng dễ dàng hơn trong quá trình xây dựng những ý tưởng
Sơ đồ tư duy bao gồm ba yếu tố chính:
- Chủ đề
Chủ đề được thể hiện ở trung tâm, là khái niệm gốc của các ý tưởng liên quan đến nó. Các chủ đề thường được thể hiện bằng các từ đơn hoặc hình ảnh (hoặc cả hai).
- Ý chính
Các ý chính là những ý được kết nối với chủ đề hoặc ý chính lớn hơn. Một bản đồ tư duy có thể có nhiều cấp độ tùy theo số lượng của các ý chính. Giống như chủ đề, chúng thường bao gồm các từ có thể đi kèm với hình ảnh hoặc biểu tượng.
- Các đường kết nối (liên kết)
Các đường kết nối liên kết giữa chủ đề và ý chính hay giữa các ý chính với nhau. Thông thường, chúng là những đường cong, nhưng chúng cũng có thể là những đường thẳng.
Lợi ích sử dụng sơ đồ tư duy
Một trong những ưu điểm lớn của Mindmap là tính đơn giản. Thay vì cách ghi chép truyền thống, nó khiến vấn đề trở nên dễ hiểu, dễ nhớ. Dưới đây là những lợi ích mà công cụ này mang lại khi bạn sử dụng:
Cho cái nhìn tổng quan về chủ đề
Sơ đồ tư duy cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quát nhất về chủ đề. Từ những ý chính theo thứ bậc đến các mối quan hệ giữa các ý chính riêng lẻ. Bạn có thể nắm rõ chi tiết vấn đề và lên kế hoạch, ứng dụng sao cho hợp lý. Nó rất hữu ích để trình bày ý tưởng và thông tin cho người khác.
Ghi nhớ và xử lý thông tin dễ dàng
Sơ đồ tư duy sử dụng cụm từ, hình ảnh, với nhiều màu sắc, kích cỡ để phân biệt chủ đề, cấp độ của ý chính. Việc này làm tăng khả năng lưu giữ thông tin, đã được chứng minh hiệu quả. Sơ đồ tư duy giúp bạn sắp xếp một lượng lớn thông tin để bạn có thể ghi nhớ nhanh hơn. Vì vậy nó thường được ứng dụng nhiều trong giáo dục.
Tăng khả năng sáng tạo và tư duy logic
Sử dụng sơ đồ tư duy giúp bạn cảm thấy thoải mái và tự do sáng tạo. Nó tạo ra một không gian để bạn có thể tạo ra những thiết kế mà mình thích. Mà không bị giới hạn về khuôn mẫu, đồng thời có thể tự do thể hiện những ý tưởng mới.
Nội dung chủ đề được vẽ dưới dạng sơ đồ với nhiều hình ảnh và được kết nối bằng liên kết. Nó giúp người vẽ sơ đồ tăng khả năng sáng tạo nội dung. Từ đó hình thành tư duy logic dựa trên hệ thống ý chính.
Quản lý công việc hiệu quả
Sau khi lập sơ đồ, bạn sẽ biết mình đang làm việc ở giai đoạn nào, cần chuẩn bị và tiến hành những công việc gì. Mọi công việc đều được trình bày rõ ràng, tuần tự, ngăn nắp. Phương pháp này hỗ trợ quản lý và tăng năng suất làm việc. Bạn có thể tập trung vào một nhánh cụ thể của bản đồ tư duy khi luôn có cái nhìn tổng quan trước mắt. Bằng cách này, bạn sẽ không đánh mất mục tiêu chính khi tập trung vào các chi tiết. Ngoài việc quản lý công việc bằng mindmap thì cũng có phần mềm quản lý dự án hiệu quả hơn.
Ai nên sử dụng sơ đồ tư duy?
Sơ đồ tư duy có thể được sử dụng từ trẻ em đến người lớn mà không giới hạn độ tuổi. Sơ đồ được sử dụng rộng rãi trong giáo dục, kinh doanh và đời sống cá nhân, nhưng ai nên sử dụng chúng?
Trong môi trường làm việc và kinh doanh
Quản lý: Lập kế hoạch kinh doanh dự án chưa bao giờ dễ dàng hơn thế. Bản đồ tư duy có thể đơn giản hóa bất kỳ dự án phức tạp nào. Nó có thể dễ dàng được chia sẻ với cả nhóm và có thể dễ dàng theo dõi tiến độ.
Doanh nhân: Sơ đồ tư duy hữu ích cho mọi doanh nhân. Nó có thể dùng để lập danh sách việc cần làm, ra quyết định, lập kế hoạch kinh doanh,v.v. Một lợi thế lớn khác là có thể dễ dàng truy cập mọi lúc, mọi nơi. Ngoài ra, chúng rất dễ thay đổi nếu cần thiết.
Nhân viên tư vấn: Bất kỳ nhân viên tư vấn nào cũng có thể cải thiện việc tổ chức thông tin khách hàng. Ngoài ra, các nhân viên tư vấn cũng có thể chia sẻ thông tin với khách hàng bằng cách sử dụng cấu trúc sơ đồ tư duy.
Content Creator: Tiktoker, Vlogger hay những người viết blog có thể lập mimdmap khi lên kế hoạch nội dung của họ. Ngoài ra, mindmap cũng có thể được sử dụng bởi các nhà văn, nhà thiết kế, chuyên gia tiếp thị hoặc bất kỳ ngành nghề nào khác đòi hỏi trí tưởng tượng.
Trong môi trường học tập và nghiên cứu
Giáo viên: Giáo dục là một trong những lĩnh vực có thể hưởng lợi nhiều nhất từ sơ đồ tư duy. Giáo viên có thể sử dụng mindmap để soạn bài giảng. Từ việc giải thích rõ ràng hơn về bất kỳ chủ đề nào đến tạo một bản tóm tắt văn bản hay tóm tắt lịch sử. Bên cạnh đó, giáo viên cũng có thể giao bài tập cho học sinh bằng mindmap.
Học sinh: Đối với học sinh, sơ đồ tư duy tạo điều kiện học tập, ghi nhớ và hiểu biết. Học sinh có thể sử dụng nó trong nhiều tình huống ở trường: ghi chép, tóm tắt, thuyết trình, lên kế hoạch học tập cho các kỳ thi hay sắp xếp các bài luận.
Các nhà nghiên cứu: Các nhà nghiên cứu có rất nhiều dữ liệu cần được cấu trúc cẩn thận. Nhằm tận dụng tối đa dữ liệu và tránh nhầm lẫn thông tin. Sơ đồ tư duy giúp lưu giữ tất cả thông tin này ở một nơi, trình bày sơ đồ đẹp mắt. Mindmap giúp bạn dễ dàng tìm thấy thứ mình cần một cách nhanh chóng và dễ dàng.
Sơ đồ tư duy tiện lợi cho công việc và học tập, nhưng chúng cũng rất phù hợp cho mục đích sử dụng cá nhân. Đây là một cơ hội tuyệt vời để trở thành một người có tổ chức hơn. Hoặc lên kế hoạch cho một điều gì đó quan trọng trong cuộc sống của bạn. Nó có thể được sử dụng để tóm tắt một cuốn sách, lên kế hoạch cho một chuyến đi, đặt mục tiêu mới, lên kế hoạch tập thể dục, lịch trình cá nhân hoặc thậm chí lập danh sách các bộ phim để xem.
Các loại sơ đồ tư duy đơn giản và phổ biến
Sơ đồ tư duy hình cây
Sơ đồ hình cây cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan đơn giản nhưng toàn diện. Bao gồm tất cả các thông tin quan trọng, sử dụng bố cục không gian, màu sắc và hình ảnh để chia nhỏ các chủ đề phức tạp. Bạn luôn có thể thêm chi tiết, khám phá nhiều khía cạnh hơn, tạo kết nối và điền vào chỗ trống.
Bạn hãy tưởng tượng sơ đồ cây giống như một cái cây với thật nhiều nhánh. Khi bắt đầu, bạn chỉ cần viết ý chính. Tiếp theo, vẽ các đường nhánh từ ý chính để diễn tả các ý liên quan.
Sơ đồ tư duy dòng chảy
Nếu bạn có nhiều thông tin cần nhớ và gặp khó khăn khi trình bày thông tin theo một thứ tự cụ thể, hãy sử dụng sơ đồ dòng chảy. Loại sơ đồ này có thể được vẽ theo chiều dọc hoặc chiều ngang. Lập sơ đồ thông qua quá trình giúp não tiếp nhận thông tin dễ dàng và nhanh chóng.
Xem thêm: Liệu cách vẽ sơ đồ tư duy trong Word có nhanh chóng và hiệu quả?
Sơ đồ tư duy đa luồng
Là một trong những sơ đồ tư duy hữu ích nhất, sơ đồ đa luồng rất phù hợp để thể hiện mối quan hệ nhân quả. Điểm trung tâm của sơ đồ là sự kiện/tình huống được đề cập đến.
Các ô bên trái hiển thị nguyên nhân và kết quả ở bên phải. Mũi tên di chuyển từ trái sang phải. Tuy nhiên, bạn có thể chỉ hiển thị nguyên nhân và kết quả. Đôi khi loại sơ đồ này cũng được sử dụng để thể hiện mối quan hệ giữa các hiện tượng.
Xem thêm Top 4 công cụ vẽ ERD tốt nhất cho người mới bắt đầu
Sơ đồ tư duy hình tròn
Sơ đồ tư duy hình tròn là một sơ đồ bao gồm một hình tròn nhỏ ở bên trong và một hình tròn lớn hơn ở bên ngoài. Bên trong vòng tròn nhỏ đó là ý tưởng trung tâm hoặc chủ đề chính của sơ đồ. Vòng tròn lớn chứa các ý chính và các ý phụ để giải thích chủ đề chính. Sơ đồ hình tròn giúp người đọc tạo ra ý tưởng dựa trên thông tin được cung cấp. Điều này làm cho việc tìm kiếm thông tin hiệu quả hơn.
Sơ đồ tư duy bong bóng đôi
Sơ đồ bong bóng đôi so sánh xác định sự giống và khác nhau giữa hai chủ đề. Trung tâm giữa hai vòng tròn chứa đựng ý tưởng giống. Các ý khác nhau bị chia nằm ở hai bên.
Loại sơ đồ này hoàn hảo cho tình huống các khái niệm hoặc ý tưởng cần so sánh trực quan. Một tình huống khác mà sơ đồ bong bóng đôi hữu ích là trong quá trình ra quyết định. Khi bạn phải chọn giữa hai giải pháp cho một vấn đề, biểu đồ bong bóng đôi có thể giúp bạn đưa ra quyết định cuối cùng. Bằng cách so sánh và đối chiếu trực quan giúp sự lựa chọn trở nên rõ ràng hơn.
Xem thêm: 4 cách vẽ sơ đồ tư duy trong PowerPoint khoa học và sáng tạo nhất
Hướng dẫn các bước vẽ sơ đồ tư duy hiệu quả (sơ đồ cây)
Bước 1: Xác định chủ đề và ý chính
Trước khi bắt đầu vẽ, bạn nên có sẵn chủ đề, ý chính và các từ khóa liên quan. Đây là bước rất quan trọng nếu không muốn bị mắc kẹt ý tưởng giữa chừng. Đừng quên chuẩn bị bút màu nếu bạn vẽ trên giấy. Sử dụng nhiều màu sắc giúp sơ đồ thêm sinh động và dễ ghi nhớ.
Bước 2: Thêm hình ảnh hoặc từ khóa ở trung tâm
Bạn nên vẽ sơ đồ trên nền trắng. Giấy kẻ đường hay kẻ ô sẽ làm cản trở suy nghĩ và khiến bạn mất tập trung. Bạn có thể chọn một từ khóa hoặc hình ảnh để tập trung và phát triển ý tưởng (theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược chiều kim đồng hồ).
Bước 3: Triển khai các ý chính, ý phụ
Vẽ các nhánh chính của trung tâm (cấp 1). Từ đó, bạn có thể khám phá các ý chính sâu hơn bằng cách thêm các nhánh phụ nhỏ hơn. Phân biệt các nhánh bằng cách thêm màu sắc và hình minh họa của riêng từng ý.
Tiếp theo, bạn tiếp tục vẽ các nhánh cấp 2 từ cấp 1, nhánh cấp 3 từ cấp 2, v.v. Vẽ cành cây theo ý muốn và ít dùng thước giúp sơ đồ đẹp mắt hơn.
Bước 4: Thỏa sức sáng tạo, hoàn thiện sơ đồ
Đã đến lúc thể hiện trí tưởng tượng và kỹ năng nghệ thuật của bạn! Bạn hoàn toàn có thể thay thế từ khóa bằng một hình ảnh gợi nhớ theo sở thích của mình. Hoặc bằng những hình vẽ và ký tự giúp sơ đồ trở nên sinh động và dễ nhớ.
Kết luận
Sơ đồ tư duy là một công cụ cần thiết để tăng hiệu quả ghi nhớ và khả năng tư duy của não bộ. Sử dụng tốt giúp công việc của bạn dễ dàng và hiệu quả hơn. NextX hi vọng bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về sơ đồ tư duy và ứng dụng công cụ đắc lực này một cách hiệu quả trong công việc, học tập và cuộc sống. Để cập nhật thêm những thông tin hay trong Trang tin NextX cùng tìm hiểu thêm!
Có thể bạn quan tâm: Top 11 phần mềm quản lý công việc được sử dụng nhiều nhất hiện nay
|
NextX là nền tảng phần mềm CRM toàn diện nhất dành cho việc chăm sóc và quản lý khách hàng hiện nay. Với hơn 3.000 khách hàng trên toàn quốc, hệ thống con đa dạng nhất thị trường, hệ thống chức năng All-in-One giúp giải quyết được hầu hết các vấn đề doanh nghiệp gặp phải. HỆ THỐNG GIẢI PHÁP HỖ TRỢ >>Giải pháp chính: Phần mềm CRM cho giáo dục đào tạo Phần mềm CRM cho du lịch lữ hành Phần mềm CRM cho vận tải logistic >>Phòng Marketing: >>Phòng kinh doanh: Phần mềm định vị nhân viên thị trường >>Phòng nhân sự: Phần mềm gọi điện cuộc gọi cho telesale >>Phòng hỗ trợ khách hàng: Loyalty App – app chăm sóc khách hàng Phần mềm tổng đài chăm sóc khách hàng Call Center Phần mềm tổng đài ảo Call Center >>Phòng hệ thống phân phối: Phần mềm quản lý hệ thống phân phối HỆ THỐNG GIẢI PHÁP QUẢN LÝ – ĐIỀU HÀNH HỆ THỐNG GIẢI PHÁP BÁN HÀNG |
